Taal als gedeelde verantwoordelijkheid in de lerarenopleiding secundair onderwijs

Aan de lerarenopleiding secundair onderwijs van Arteveldehogeschool wordt nu vier jaren geïntegreerd gewerkt aan de taalcompetenties van de leraren in wording. In deze talk vertelt Daan Jossels welke keuzes daarbij werden gemaakt, hoe de neuzen in dezelfde richting worden gezet en welke struikelblokken na een volledige doorloop van het curriculum opduiken. Speciale aandacht gaat daarbij naar de creatie van een opleidingsbreed naslagwerk dat bottom-up werd gecreëerd met input van taal- en niet-taaldocenten, talige co-teaching en professionalisering van niet-taaldocenten.Deze talk is een kritische beschouwing vanuit liefde voor de taal en bezorgdheden voor het beroep.

De kracht van Lees – en Schrijfonderwijs: van Theorie naar Praktijk.

De kracht van Lees- en schrijfonderwijs: van theorie naar praktijk richt zich op leraren, leesbevorderaars en lerarenopleiders. We vertrekken vanuit wat we weten uit wetenschappelijk onderzoek en maken de link naar de klaspraktijk. Aan de hand van concrete voorbeelden wordt de theorie hertaald naar de eigen context en situatie. De vele inspirerende voorbeelden dagen de leraar uit om out of the box te denken, om creatief aan de slag te gaan met literatuur en om de vele mogelijkheden hiervan te zien om met de leerlingen net dat beetje verder gaan..

Leesclubs voor rolmodellen. Vormende en vakoverstijgende voorbeelden van en voor lezende leraren.

Bij de lerarenopleiding Nederlands werken we volgens het principe van dialogisch lezen. Maar leerlingen lezen ook bij andere vakken. Zeker voor Mens & Maatschappij-vakken is bewuste geletterdheid belangrijk. Studenten en leerlingen moeten kritisch leren denken, goed kunnen lezen en hun gedachten onder woorden brengen. Daarnaast werken de leerlingen over de gehele breedte aan persoonsvorming en is het dus logisch om bij alle vakken aandacht te hebben voor de vormende elementen in het curriculum. Bovendien motiveert het praten over literatuur leerlingen ook om meer te lezen (Stichting lezen, 2025).
Kieft et al. (2021) bespreken de professionalisering die nodig is om de vakdocenten ‘nudges’ te geven om zelf meer over literatuur te weten en literatuur te lezen. Zeker bij niet-taalvakken lijkt het lezen en bespreken van literatuur onhaalbaar in een overvol curriculum. Samen met onze collega’s laten we zien dat het bespreken van literaire fragmenten juist een waardevol onderdeel vormt van het onderwijsprogramma en op een laagdrempelige manier in de lessen kan worden opgenomen.

Effectieve tools voor het dieper leren lezen van poëzie, korte verhalen en zakelijke teksten

Vakspecifiek leesbegrip, metacognitie en zelfregulerend leren zijn weliswaar expliciet opgenomen in het pakket geactualiseerde kerndoelen en eindtermen voor het voortgezet onderwijs, maar de duurzame vertaalslag van effectieve leesinterventies naar het vaklokaal moet nog worden gerealiseerd. In deze bijdrage bespreken we welke vormen van leesvaardigheid essentieel zijn binnen verschillende schoolvakken als Geschiedenis en Wiskunde, welke leesproblemen leerlingen daarbij ervaren, en hoe hogere leesvaardigheid geïntegreerd kan worden in zaak- en bètavakken zoals Geschiedenis en Wiskunde. Wat hebben vakdocenten nodig om effectieve leesdidactiek duurzaam in hun vaklessen te implementeren? De studie bouwt voort op inzichten uit empirisch leesonderzoek. De studie is een samenwerking tussen het lectoraat Curriculumvraagstukken Funderend Onderwijs van de Hogeschool Utrecht, lerarenopleidingen en opleidingsscholen.