Resultaten van het peilingsonderzoek Schrijfvaardigheid tweede leerjaar voortgezet onderwijs

Schrijfvaardigheid is een van de basisvaardigheden die iedereen hard nodig heeft in  het dagelijks leven en in professionele en onderwijscontexten. Of je nu een brief moet schrijven, een verslag of een rapport, een goede schrijfvaardigheid helpt je om ideeën helder over te brengen. In deze sessie presenteren we het doel, de werkwijze en de resultaten van het peilingsonderzoek naar schrijfvaardigheid in het voortgezet onderwijs. Daarnaast gaan we met elkaar in gesprek. Een focusgroep heeft gereflecteerd op de resultaten en heeft aanbevelingen geformuleerd voor de onderwijspraktijk, onderwijsbeleid en onderzoek. We gaan in op enkele reflecties en (on)beantwoorden vragen.

Beter lezen met de juiste ‘bril’

Ervaren lezers kunnen niet alleen passende strategieën inzetten om tot tekstbegrip te komen, ze zijn ook in staat om tijdens het lezen bewust of onbewust de juiste ‘bril’ op te zetten. Zo lezen ze een literaire tekst met andere verwachtingen dan een zakelijke beschouwing, en kunnen ze indien nodig van bril wisselen als de toon van de tekst dit vereist. Voor veel leerlingen in het voortgezet onderwijs is dit wisselen minder vanzelfsprekend. Een onderzoek naar de denkstappen die leerlingen maken wanneer zij in een opdracht verschillende tekstsoorten combineren leidde tot een voorstel voor een nieuwe ‘brillendidactiek’: een didactiek waarin – ongeacht de tekstsoort – aandacht is voor de vorm van een tekst en de manier waarop het verhaal tot stand is gekomen. Zo krijgen leerlingen bagage om de juiste bril op te zetten bij het lezen en interpreteren van teksten, met als doel tot diep begrip te komen. In de workshop worden de onderzoeksresultaten gepresenteerd en kunnen deelnemers een uitwerking van de voorgestelde didactiek ervaren.

Feedback 2.0: leerlingen leren reviseren met AI

In deze sessie staat een praktijkgericht ontwerponderzoek centraal, uitgevoerd op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Havo 4-leerlingen gebruikten ChatGPT als feedbackinstrument bij het herschrijven van hun betoog, ondersteund door een stappenplan voor het formuleren van effectieve prompts. De onderzoeksresultaten laten zien dat leerlingen vooral baat hebben bij concrete, puntsgewijze feedback en goede begeleiding. We verkennen hoe AI een betekenisvolle plek kan krijgen in de revisiefase van schrijfopdrachten. Je krijgt praktische handvatten aangereikt, waaronder werkvormen en voorbeeldprompts. Daarnaast is er ruimte om in discussie te gaan over de rol van AI binnen digitale geletterdheid en schrijfvaardigheid.

SOS schrijven op school: training in effectieve schrijfdidactiek

Veel leerlingen hebben, bij de start van het secundair of voortgezet onderwijs, moeite met functionele schrijfopdrachten die nochtans essentieel zijn voor hun leren en latere loopbaan. Hoe ga je als schoolteam hiermee om? Hoe zorg je voor zowel motiverend als effectief schrijfonderwijs?  In deze workshop tonen we een praktijkgericht begeleidingstraject dat hierop een antwoordt biedt. We delen inspirerende voorbeelden uit de klas, schrijffiches als didactisch hulpmiddel en relevante inzichten. Laat je inspireren door ervaringen van collega’s en neem meteen toepasbare tools mee naar huis.