Workshop: zelf essays schrijven in gesprek met Montaigne

Michel de Montaigne (1533 - 1592) komt door zijn jonggestorven vriend Etienne de la Boétie onder invloed van het humanisme. Op het landgoed dat hij geërfd heeft, kan hij zich terugtrekken en zich toeleggen op het lezen van de klassieke teksten, waar hij langzamerhand, eerst in de marge, later steeds zelfstandiger, zijn eigen gedachten aan toevoegt. Aan zijn schrijven ligt een belangrijk besef ten grondslag, namelijk dat ieder mens alle menselijke eigenschappen in zich draagt. Dat heeft als consequentie dat één mens, door goed naar zichzelf te kijken, kan proberen (essayer) iets over de hele mensheid en daarmee de wereld te weten te komen. Dat doet Montaigne in opstellen met titels als ‘Over de vriendschap’, ‘Over de ijdelheid’, ‘Over slapen’ en ‘Over geuren’. Aan de hand van dat laatste essay gaan we in deze workshop aan de slag: we schrijven, in de eerste persoon enkelvoud, een kort essayfragment over een geur of over geuren, verwijzend naar één inzicht van de oude meester zelf. Bijvoorbeeld dat een snor kan helpen om geuren vast te houden, en dat heelmeesters veel meer van geuren gebruik zouden moeten maken om onze zinnen te verzetten.

Toneeldialogen lezen en schrijven met (deels) weinig woorden

In het literatuuronderwijs op de hogescholen en universiteiten is er amper aandacht voor het lezen en schrijven van hedendaagse theaterteksten. Dat is jammer, want juist door theaterteksten te lezen en schrijven kunnen studenten hun genrekennis en creatieve schrijfvaardigheid ontwikkelen. Bij het schrijven van toneeldialogen doen studenten meer kennis op over verschillende literaire genres (met name het verschil tussen proza en toneel) en – in het verlengde hiervan – ontdekken ze dat het verhaal (of conflict) in toneelteksten vooral via de taaluitingen van de personages wordt vormgegeven. In de workshop ‘Toneeldialogen lezen en schrijven met (deels) weinig woorden’ wordt er dus niet alleen een lans gebroken voor het gebruik van hedendaagse theaterteksten in het (hoger) onderwijs, maar krijg je als docent eveneens handvatten om door middel van toneeldialogen de creativiteit, het talig inzicht en de genrekennis van de studenten te stimuleren.

De klas als taalwerkplaats: creatief schrijven in de klas

Ervaar zelf het creatieve schrijfproces in onze taalwerkplaats! Onderga hoe je iemand die ongeïnspireerd je les binnenkomt aankrijgt en zichzelf verrast met diens tekst. Hoe je iemand die helemaal vastloopt verder helpt en hoe die vervolgens durft te experimenteren met het verwoorden van gedachten en gevoelens en daarbij diens verbeelding gebruikt. Wat je ervaart in deze workshop, pas je morgen meteen toe in je eigen klassen.
De didactiek van creatief schrijven is een vak apart dat je doorgaans niet op de lerarenopleiding leert. Dactylus is gespecialiseerd in het opleiden van docenten creatief schrijven en heeft in 2024 de nascholing Creatief schrijven in de klas voor docenten ontworpen.

De breedte van taal: Creative Writing als kunstvak

Op de kunstopleiding Creative Writing wordt taal benaderd als artistiek materiaal: iets dat onderzocht, uitgerekt en vervormd kan worden. Schrijven gaat niet alleen over het maken van correcte zinnen, maar over het bevragen van taal zelf. Spelling en verbeelding zijn belangrijk, maar wat gebeurt er als we voorbij die ideeën gaan en taal zien als manier van experimenteren?

Deze interactieve lezing benadert schrijven als een vorm van artistiek onderzoek, waarbij niet alleen wát er gezegd wordt belangrijk is, maar ook hoe, wanneer en waarom. Thema's als hybride schrijverschap, taal als lichamelijke ervaring en digitalisering staan ​​centraal. Aan de hand van voorbeelden en opdrachten uit het schrijfonderwijs, zoals collagevormen, autofictie, meertaligheid en online schrijven, worden vormen van creatief schrijven in de klas verkend.