Elke docent is een taaldocent: van taalbeleid naar taalbevorderend onderwijs

Het wetsvoorstel Wet internationalisering in balans (WIB) vraagt universiteiten om een sterker taalbeleid met als doel om het Nederlands als onderwijs- en wetenschapstaal te koesteren en te bevorderen. Wat zijn de kansen en uitdagingen van dit wetsvoorstel en hoe maken we een goede vertaalslag naar de onderwijspraktijk? In deze presentatie beargumenteer ik waarom losse bijspijkermodules tekortschieten en pleit ik voor geïntegreerd, taalbevorderend onderwijs dat zowel vakspecifiek als vakoverstijgend is – want elke docent is ook een taaldocent. Aan de hand van twee praktijkvoorbeelden illustreer ik hoe je op inspirerende en betekenisvolle wijze aandacht kunt besteden aan de Nederlandse taalvaardigheid. Ook bespreek ik wat dit vraagt van docenten, studenten en het curriculum. Hiermee bevorderen we de academische geletterdheid in het hoger onderwijs. En dat is een absolute noodzaak, zeker nu generatieve AI de lees- en schrijfpraktijk van studenten ingrijpend verandert.

Taal als hefboom voor studiesucces: het FIND-dashboard in de praktijk

Het FIND-dashboard van UCLL ondersteunt studenten bij het reflecteren op hun studieproces, met bijzondere aandacht voor taalvaardigheid als sleutel tot studiesucces. Via vragenlijsten en een taaltest krijgen studenten inzicht in hun studiekeuze, studievaardigheden, sociale interactie en welbevinden. De resultaten vormen het vertrekpunt voor een coachingsgesprek met een studentencoach, waarin ook de taalgerelateerde noden besproken worden. Deze gesprekken leiden tot gerichte feedback en doorverwijzing naar taalondersteuning waar nodig. Taal wordt zo niet alleen een leerdoel, maar ook een instrument voor zelfsturing en motivatie

De geletterdheidskloof dichten in het hoger onderwijs: randvoorwaarden voor effectieve taalcoaching.

Een hoge taalvaardigheid is essentieel voor sociale integratie en studiesucces, maar steeds meer studenten starten het hoger onderwijs met een ontoereikend niveau van het Nederlands. Dit geldt zowel voor meertalige jongeren, nieuwkomers én moedertaalsprekers.

Taalcoaching wil die kloof dichten door academische geletterdheid doelgericht te versterken, maar het blijft onduidelijk welke randvoorwaarden echt een verschil maken.

Onze studie verkent de noodzakelijke structurele, didactische en relationele randvoorwaarden via een systematische literatuurreview en een bevraging bij studenten. Deze presentatie bespreekt de resultaten, met bijzondere aandacht voor implicaties voor talenbeleid op instellingsniveau en taalcoaching op opleidingsniveau.

Beter schrijven met AI: Wie schrijft, die blijft (denken)        

Zelfs nu het verleidelijk is om met een druk op de knop een complete tekst te ‘schrijven’, kun je studenten leren om te blijven schrijven. Je ontwikkelt immers evengoed je denk- en leesvaardigheid wanneer je leert schrijven. Toch blijft vaak de vraag hoe je studenten motiveert om te blijven werken aan hun taalontwikkeling.
In de vernieuwde MOOC Beter schrijven in het hoger onderwijs gaan we daar expliciet op in. We laten studenten niet alleen zien wat de meerwaarde is van zelf kunnen schrijven. Ook leren we ze hoe ze slim en verantwoord met generatieve AI kunnen omgaan tijdens het schrijven van een academische tekst. De stappen van het schrijfproces staan uiteraard nog altijd centraal, maar studenten krijgen nu ook voorbeeldprompts en andere praktische AI-tips aangeboden.
In deze sessie laten we zien hoe we tot onze keuzes zijn gekomen en hoe je je studenten kunt leren om AI-geletterde schrijvers én lezers te worden.