Lezen met passie: hoe lerarenopleiders leesplezier kunnen bevorderen

De gereedschapskist van de leesdidactiek

Om informatieve teksten te kunnen verwerken hebben leerlingen een gereedschapskist aan kennis en vaardigheden nodig: decodeervaardigheden, woordenschat, achtergrondkennis, leesstrategieën. Het is aan leerkrachten deze gereedschappen aan te bieden en leerlingen te leren er zelfstandig mee te werken. Dat gaat het best binnen een functionele context zoals bijvoorbeeld de zaakvakken die bieden. Een gereedschapskist gebruik je immers ook om daadwerkelijk iets te bouwen.

Een stuk gereedschap dat effectief gebleken is voor de lees- en schrijfvaardigheid van basisschoolleerlingen is het aanleren van kennis over tekststructuren. Naast teksten en leermaterialen die geschikt zijn om hier mee aan de slag te gaan, is het van belang dat leerkrachten kennis hebben over tekststructuur en deze kennis functioneel inzetten in lees- en schrijftaken.

We onderzochten welke kennis over tekststructuur wenselijk is om aan te bieden op de pabo en welke kennis studenten al hebben. Van daaruit ontwikkelden en testten we een korte interventie in de vorm van een serie kennisclips. We delen onze bevindingen maar gaan vooral ook met de deelnemers in gesprek: wat is er nodig om vakinhoudelijke en vakdidactische kennis en vaardigheden te verbinden en hoe leer je aankomend leerkrachten dit doen in een vakoverstijgende aanpak?

Het - onvergetelijke - verhaal van Reynaert de vos en andere middeleeuwse verhalen in je onderwijs

Door de tijd heen zijn er veel hertalingen van en werken over middeleeuwse verhalen zoals Reynaert de vos en Karel ende Elegast geschreven. Zo verscheen vorig jaar Het -onvergetelijke- verhaal van Reinaert de vos van Maria van Donkelaar en Martine van Rooijen en een jaar eerder kwam Frits van Oostrom met De Reynaert. Deze uitgaven inspireerden ons en we raakten in gesprek over de bruikbaarheid van deze rijke verhalen in het onderwijs (en wat we daar al aan gedaan hadden in onze verschillende onderwijspraktijken (PO-VO-pabo)). In ons enthousiasme bedachten we opdrachten bij de teksten, zagen we samenhang met zaakvakonderdelen, struinden we internet af naar bruikbare links en bespraken we 21^e-eeuwse manieren om met deze verhalen aan de slag te gaan. We willen basisschoolleerlingen warm maken voor deze verhalen door hen op verschillende manieren kennis te laten maken met bijvoorbeeld vos Reynaert, Mariken van Nimwegen of ridder Lancelot en zijn kameraden. In onze workshop willen we leerkrachten meenemen in ons enthousiasme en hen laten ervaren hoe bepaalde activiteiten ingezet kunnen worden. We delen onze ideeën en hopen dat ook anderen good practices delen, zodat iedereen geïnspireerd aan de slag kan in de praktijk.

De taalcompetente leraar: implementatie in de lerarenopleiding

In 2020 publiceerde de Taalunie het referentiekader De taalcompetente leraar. Dit kader beschrijft over welke talige competenties alle leraren zouden moeten beschikken op het vlak van didactisch, pedagogisch en professioneel handelen. Vanwege de actuele ontwikkelingen in zowel Vlaanderen als Nederland is dit kader nog steeds heel relevant voor lerarenopleidingen om hun curriculum mee vorm te geven. In 2025 verscheen daarom een nieuwe druk met kleine aanpassingen. Dit was ook aanleiding voor de Taalunie om in gesprek te gaan met opleidingen in Nederland en Vlaanderen over hun ervaringen met het kader, Tijdens deze presentatie wordt dieper ingegaan op de link tussen het referentiekader en de nieuwe kerndoelen en de herijking van de kennisbasis in Nederland en de nieuwe minimumdoelen en de curriculumvernieuwingen in Vlaanderen.