Bewust digitaal geletterd: hoe om te gaan met generatieve AI bij het schoolvak Nederlands?

Welke kennis en vaardigheden zijn nodig om op een verantwoorde wijze met generatieve AI om te gaan? Sinds de komst van ChatGPT eind 2022 is dit een prangende vraag voor docenten geworden. Het ontwikkelen van digitale vaardigheden bij leerlingen is cruciaal om hen bewust te leren werken met AI, en vanwege de wisselwerking tussen digitale geletterdheid en traditionele lees- en schrijfvaardigheden is er belangrijke rol weggelegd voor het schoolvak Nederlands. In deze presentatie wordt besproken welke inzichten uit de taal- en letterkunde kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van digitale geletterdheid, en hoe deze inzichten vertaald kunnen worden naar het curriculum van het schoolvak. Dit wordt aangevuld met praktijkinzichten over generatieve AI, verzameld door middel van een surveyonderzoek onder docenten Nederlands van middelbare scholen in Nederland, met als doel om opvattingen uit theorie en praktijk zo goed mogelijk met elkaar te verbinden.

Digitale didactiek. Hoe? Zo!

Digitalisering, Digisprong, technologie en onderwijs ... We hebben het er vaak over, maar wanneer zet je technologie nu beter wel en beter niet in? Hoe kan technologie je taalles versterken of zelfs transformeren?

Ontdek tijdens deze interactieve sessie hoe je digitale tools slim inzet om je lessen te verrijken. Naast een degelijke basis krijg je heel wat voorbeelden en kun je ideeën uitwisselen. We hebben het bijvoorbeeld over hulpmiddelen voor moeilijke lezers en verkennen AI-toepassingen voor schrijfoefeningen. Samen onderzoeken we hoe technologie kan bijdragen aan taalontwikkeling en hoe we alle leerlingen effectief kunnen betrekken.

Verwacht geen knoppensessie of tooltjeskermis, wel een enthousiaste hands-on aanpak. Na deze sessie ga je vol nieuwe ideeën en met een bruikbaar kader terug naar je klas.

PS Ben je een digitale dummy of gebruik je al vaak technologie? Je eigen niveau maakt niet veel uit. Als je er maar zin in hebt!

Podcasts inzetten in de klas

Podcasts zijn helemaal niet nieuw, maar de laatste jaren winnen ze aan populariteit. Zo’n podcast is eigenlijk niet meer dan radio op maat die je online kan beluisteren waar en wanneer je maar wilt. Ook een heleboel jongeren luisteren naar verschillende soorten podcasts en waarom zou je een podcast dan niet introduceren in de klas? Je kan bijvoorbeeld een lesonderdeel als podcast aanbieden of je leerlingen een podcast laten maken in plaats van de klassieke presentatie voor de klas. Tijdens deze presentatie zal je leren hoe je een podcast als leermiddel kan inzetten in de klas. Je krijgt een heleboel tips om zelf podcasts te maken. Je zal ook beter begrijpen hoe een podcast wordt opgebouwd en wat de uitdagingen zijn tijdens de opnames met leerlingen.

De literaire verbeelding van ChatGPT: bewuste digitale geletterdheid in het literatuuronderwijs

Deze bijdrage richt de blik op de verbeeldingsschema’s rondom generatieve AI. Ik laat onder meer zien dat de interface van de chatbot ChatGPT leunt op de science fiction topos van de gedienstige robot. Ik bespreek vervolgens literaire teksten die deze topos problematiseren en aanvullen. Op die manier komt een didactiek in beeld die gericht is op bewuste digitale geletterdheid. Een dergelijke digitale geletterdheid biedt leerlingen het handelingsvermogen om de digitale toekomst mede vorm te geven. Ik laat zien dat het literatuuronderwijs unieke mogelijkheden biedt om het digitale heden te begrijpen en dat inzicht in de wisselwerking tussen verbeeldingsschema’s en technologische innovaties gebruikers in staat stelt om kritischer, bewuster en creatiever met digitale technologieën om te gaan.