ORION: meer interactiekansen bieden voor kinderen die weinig aan bod in de klas, via gerichte observatie

Deze workshop stelt een methode voor om de interactievaardigheden van kinderen in de kleuterklas en de basisschool te observeren en te verbeteren. Leerkrachten en ouders zijn zich ervan bewust dat sommige kinderen erg spraakzaam zijn, terwijl anderen amper het woord kunnen of durven nemen in de klas. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals karaktereigenschappen of taalvaardigheid in de schooltaal. De ORION-tool vraagt beperkte training van (zorg)leerkrachten en richt zich op het observeren van interacties tussen leerkracht en kind en tussen klasgenootjes onderling. Uit de analyses van de resultaten blijkt dat kinderen die door hun leerkrachten als taalvaardig worden beschouwd, vaker spreektijd krijgen in de klas, vaker zelf interacties initiëren en vaker vragen stellen aan de leerkracht, vergeleken met hun niet-taalvaardige leeftijdsgenoten. Dit onthult belangrijke verschillen in communicatiegedrag, wat educatieve strategieën en interventies kan verbeteren. Na observatie biedt de ORION-tool leerkrachten strategieën om op maat gemaakte actieplannen te ontwikkelen voor betere taalinteracties bij kinderen die meer spreekkansen nodig hebben.

Aan de slag met schrijven in de onderbouw van het basisonderwijs

Bij taal wordt in de onderbouw van het primair onderwijs vaak gedacht aan mondelinge vaardigheden en woordenschat; niet meteen aan schriftelijke taal. In veel onderbouwgroepen is er dan ook wel aandacht voor ontluikend lezen, maar nauwelijks voor ontluikend schrijven. Het is juist van belang dat het ontluikend schrijfgedrag van kinderen in de onderbouw wordt gestimuleerd; zo ontdekken ze spelenderwijs dat je geschreven taal gebruikt om je te uiten, om met anderen te communiceren of om iets te leren. Deze functies van taal staan ook centraal in de definitieve conceptkerndoelen.

De handreiking ‘Aan de slag met schrijven in de onderbouw’ met bijbehorende thematische schrijfactiviteiten van SLO, geeft de leerkracht inspiratie en houvast voor het inbedden van schrijven in betekenisvolle contexten.

Tijdens een workshop bespreek ik de uitgangspunten en de inhoud van de handreiking en geef ik een inkijkje in het materiaal.

Oracy: de kracht van spreken, denken, luisteren.

In deze workshop ervaar je kort en krachtig dat doelgericht spreken om te leren geen nice-to-have maar need-to-have is. Spreekvaardigheid is onmisbaar in het brede (taal)onderwijs dat past bij een kennisrijk curriculum. Aan de hand van het Oracy-framework van de Cambridge University verkennen we de kracht en de noodzaak van een brede taal- en denkontwikkeling. Deelnemers ervaren in de workshop een aantal beproefde gesprekstechnieken zoals deze worden toegepast in Voice21 Oracy Centres of Excellence in Engeland.

Betere resultaten op lezen en schrijven? Meer begrip over de vakinhouden bij een kennisrijk curriculum? Inhoudelijk beter schrijven? Doelgerichte leergesprekken voeren heeft bewezen effect op al deze basisvaardigheden.

Lezen, luisteren of kijken? De inzet van niet-geschreven media binnen het leesonderwijs

Leerlingen lezen minder in hun vrije tijd en besteden méér tijd online. In de huidige samenleving is veel informatie beschikbaar in gesproken vorm, denk aan audioboeken en uitlegvideo’s op YouTube. Wat betekent dat voor het leesonderwijs? Mijn proefschrift richtte zich op begrijpend lezen in de bovenbouw van de basisschool en de mogelijke rol van audio en video binnen het leesonderwijs. In de klas onderzocht ik de begripsprocessen van leerlingen en vergeleek hun aanpak tijdens het lezen van teksten en kijken van video’s. We zagen opvallende overeenkomsten: tijdens het bekijken van video’s lieten de kinderen processen zien die óók belangrijk zijn voor begrijpend lezen. De volgende vraag is hoe we audio en videomateriaal op een zinvolle manier kunnen inzetten ter bevordering van (tekst)begrip. Ook geef ik een kijkje in lopend onderzoek binnen het LeesEvolutie-project over effectief leesonderwijs in het digitale tijdperk.