Een inkijkje in internationale succesvolle taalinterventies bij kleuters

Hoe doen ze het elders? In het kader van een overheidsopdracht onderzochten we negen recente succesvolle taalinterventies met kleuters uit het buitenland, die zorgvuldig geselecteerd waren op basis van een systematische zoektocht en een kwaliteitsscreening. In deze presentatie stellen we deze interventies en het bijhorende wetenschappelijke onderzoek voor. We gaan daarbij op zoek naar de gemeenschappelijke elementen, die in de meerderheid van de interventies terugkeren, en illustreren deze met concrete voorbeelden. Daarbij houden we de deelnemers een spiegel voor. Welke ingrediënten kunnen we in het Nederlandse taalgebied nog versterken?

Vanuit data naar een krachtig leesbeleid

Een strategisch taalbeleid is onmisbaar om sterk onderwijs te bieden voor al je leerlingen. Het  uitrollen van zo’n taalbeleid vraagt een dynamische aanpak en de betrokkenheid van het hele schoolteam. In een nieuw taalbeleidsmodel staan drie tandwielen centraal waaraan je als school moet draaien om een effectief en duurzaam taalbeleid uit te rollen: een krachtige leeromgeving voor leraren, effectieve taalpraktijken en een dynamisch implementatieproces.  

In deze sessie zoomen we in op het model voor taalbeleid aan de hand van een authentiek voorbeeld van een Vlaamse school die de begrijpend-leesvaardigheid van zijn leerlingen stevig onder de loep wilde nemen. Een van de acties binnen het uitwerken van een concreet leesbeleid was hun deelname aan LeesRadar, een onderzoeks- en ontwikkelproject naar een digitaal leerlingvolgsysteem voor begrijpend lezen in de lagere school. LeesRadar bevat gestandaardiseerde toetsen en observatie-instrumenten die de begrijpend-leesvaardigheid van leerlingen breed in beeld brengen. Deze resultaten zijn een bron van informatie voor analyse en diagnose: door met het hele team de resultaten samen te leggen en de data te interpreteren, gaan leraren samen op weg om voor alle leerlingen een effectieve begrijpend-leesdidactiek in te zetten. Op die manier bracht de school de drie tandwielen aan het draaien en kwam een strategisch lees- en taalbeleid tot stand.

Rijke teksten en het programma de Bibliotheek op school

Werken met rijke teksten biedt veel mogelijkheden voor verschillende doelgroepen. In deze sessie focussen we allereerst op het belang van rijke teksten in het basis/lager onderwijs. Wat zijn rijke teksten, hoe kun je ze gebruiken, en wat voegen ze dan toe aan het onderwijs? Daarna kijken we naar de rol van de leesmediaconsulent van de Bibliotheek. Hoe kan de leesmediaconsulent de school ondersteunen bij het werken aan onderwijs met behulp van rijke teksten? In aansluiting hierop vertellen we over een project waarin op honderd scholen het leesonderwijs opnieuw wordt ingericht, op basis van de uitgangspunten van Focus op begrip, en ondersteund door de Bibliotheek op school.

Rijke teksten lezen in taaldiverse klassen (10 – 14 jaar

Rijke teksten zijn kwaliteitsvolle teksten met een gevarieerd en uitdagend taalgebruik en een rijke, boeiende inhoud. Door het begeleid lezen en bespreken van rijke teksten breiden leerlingen hun woordenschat en wereldkennis uit en worden ze competentere lezers.

Dit geldt ook voor leerlingen die nog volop bezig zijn met het leren van Nederlands. Een taal leren vraagt immers een rijk aanbod en denkstimulerende gesprekken. Rijke teksten vormen hiervoor een ideaal vertrekpunt. Toch kiezen leraren van groepen met veel taalnoden vaak voor eenvoudige, verarmde teksten vanuit de idee dat het werken met rijke teksten voor hun leerlingen meer dan één brug te ver is. In deze sessie bouwen we verder op de voorstelling van de website rijketeksten.org, gebracht door de Taalunie. We gaan met concrete teksten aan de slag en reiken je handvaten aan om met deze teksten taalkrachtig te werken in een taaldiverse (nieuwkomers)groep (10  - 14 jaar)..

We baseren ons op het materiaal en de handleiding van 'Rijke teksten voor OKAN', een project van Wablieft, waarbij het CTO betrokken was.